26
Gezonde voeding
We hebben veel aandacht voor voeding bij alle dieren, ons motto is dat je zo veel mogelijk van binnenuit moet werken en voeding hangt daar natuurlijk mee samen. Dat is al met al nog niet zo eenvoudig en vaak zoeken en uitproberen!
Wanneer de paarden ergens in juni een korte (opbouwende) periode op de weide mogen, is de vegetatie volgroeid. Gras staat in de bloei, heeft goede voedingswaarde en is geschikter voor het spijsverteringssysteem van paarden (mede vanwege het suikergehalte, wat tijdens de groei hoog is, maar ook vanwege de structuur).
Het maag-darmkanaal van een paard is bovendien ingesteld om de hele dag door kleine beetjes voedsel te verwerken, op een voedingsstroom die dag en nacht doorgaat. Anders dan bij de mens wordt de hele dag door maagzuur aangemaakt, en dat kan alleen geneutraliseerd worden door voedsel en speeksel, wat natuurlijk ontstaat door te eten. Dat is de reden dat wij onze paarden gedurende de hele dag (gevarieerd) ruwvoer aanbieden. Hierdoor voorkomen we niet alleen maagproblemen bij de paarden, maar bovendien zorgt de kauwbeweging en het zoeken naar voedsel voor natuurlijke stressreductie/regulatie bij het dier (zie ook punt 29).
27
Verantwoord natuurbeheer
Waar mensen zijn is ecologisch evenwicht lastig te bereiken. Maar we kunnen wel bétere keuzes maken en nuttige stappen zetten op weg naar een gezonde balans en duurzaam beheer. Bijvoorbeeld door minder snel in te grijpen, alternatieven te zoeken voor gifgebruik, wat vaker geduld te hebben en ervoor te zorgen dat we meer meebewegen, in plaats van alles willen regisseren en controleren.
28
Snackrand
De rand langs de track hier links zijn we langzaamaan aan het omtoveren tot 75 meter lange eetbare ‘haag’. Omdat het een heel stuk is, en ik het ook leuk vind het echt gevarieerd te maken, pakken we dit gefaseerd op: elke keer een stukje nieuw bijplanten. Daar waar nog niks is aangeplant laten we de grassen e.d. voor nu lekker groeien. Daar kunnen de paarden weer fijn van eten!
29
Paardenpad
We hadden al snel de wens om de paarden ook een plek in het bos te kunnen bieden, en dus hebben we dat een aantal jaren geleden gerealiseerd. Dit is ‘het paardenpad’ geworden, in de vorm van een lus die door het bos loopt en op twee punten aansluit op de grote track. Zo hebben ze nog meer toegang tot verschillende soorten groen en beschutting! Wat ook leuk is, is dat het paardenpad om de zielscirkel heen loopt en we de paarden dus heel dichtbij kunnen zijn als we daar zitten of mediteren.
30
Bos met paadjes
Een deel van het bos hebben we dus voor de paarden ingericht, door het paardenpad aan te leggen, maar ook voor de mens is er ruimte gemaakt. Je kunt heerlijk rondwandelen over de paadjes die er doorheen lopen of ergens even lekker een kopje thee drinken. Ander geweldig voordeel is dat dit bos heel veel andere diertjes aantrekt. Zo broeden er al heel wat jaren buizerds, gekraagde roodstaarten, grauwe vliegenvangers, winterkoninkjes, spreeuwen, grote bonte spechten en ook heeft een paar bergeenden een nest in het bos gehad. Langzaamaan wordt het bos steeds gevarieerder: de witte abelen (zilverpopulier) vallen langzaamaan om en andere bomen worden groot. Dus steeds meer diversiteit, wat ook de variatie in wildlife weer vergroot.
31
Zintuiglijke verrijking (op verschillende plekken te vinden)
Binnen onze leefomgeving worden de paarden niet alleen uitgenodigd om meer te bewegen en een gevarieerd kostje bij elkaar te scharrelen, maar ook om alle zintuigen (waaronder hun reukvermogen) (weer) te (leren) gebruiken en op onderzoek te gaan. Dit is een natuurlijke behoefte van het wezen paard, en heeft bovendien een heel positieve uitwerking op de hormonale huishouding en regulatie van het zenuwstelsel!
Met name speuren en geur zet ik veel in, vanwege de directe positieve invloed. Dat kan (en doe ik) op verschillende manieren. Bijvoorbeeld door ervoor te zorgen dat er veel verschillende soorten groen te vinden zijn in en om de leefomgeving (zie ook punt 28 en 29) maar ik verstop bijvoorbeeld ook voertjes, bouw periodiek een enriched environment, werk met essentiële olie en maak gebruik van verrijkingselementen waar voer te vinden is (sommige van deze verrijkingselementen sluiten weer aan bij het principe van passieve fysio (zie punt 11)).
Zo zorgen we er op een natuurlijke manier voor dat de paarden blij, gezond en ontspannen zijn, en blijven, hoe mooi is dat! Ik ben daarom groot voorstander van natuurlijke regulatie d.m.v. zintuiglijke verrijking. Zodoende kan je vandaag ook een workshop volgen die hierover gaat (aanmelden noodzakelijk, als er nog plekjes zijn). In de eendaagse intensive Restore the Connection die in september plaatsvindt gaan we hier ook mee werken.
32
Rozenhaagje
Hier is een rozenpaadje in aanbouw! De paarden kunnen er links en rechts langs en straks als de bottelrozen volgroeid zijn kunnen ze lekker knabbelen van de planten en bottels. Om een extra stukje passieve fysio toe te voegen liggen er aan de linkerkant boomstammetjes (om de proprioceptie te trainen). Daarnaast is het plekje nog wat aantrekkelijker gemaakt door er een stukje verrijking aan toe te voegen.
33
Duurzaamheid
Vanuit het oogpunt van duurzaamheid krijgen materialen bij ons een tweede leven en zetten we zo veel mogelijk gebruikte materialen om onze plannen te realiseren waar dat mogelijk is. Zo hebben we bijvoorbeeld fruitteeltpalen gebruikt voor de omheining, die door hun kleur ook nog eens opgaan in de omgeving. Spullen die we niet meer gebruiken geven we weg aan goede doelen. Grond en planten worden hergebruikt, verpakkingsmateriaal wordt hergebruikt en bestrating komt (vaak gratis) van marktplaats, om maar wat te noemen. Daarnaast zijn we altijd bezig met het steeds verder verduurzamen van onze guesthouse en boerderij, door middel van LED-verlichting, isolatie, letten op energieverbruik, et cetera.
Belangrijkste punt van aandacht op dit moment is het watersysteem voor de paarden. Daarin zijn we nog wat zoekende, bijvoorbeeld hoe we meer gebruik kunnen maken van hemelwater. Wordt vervolgd!
34
Uitgestelde begrazing
Wij hebben ervoor gekozen de paarden elk jaar pas op de weide te laten als alle grassen en kruiden volgroeid zijn. Dat kan ook goed, omdat we tracks hebben met veel groen. Daardoor kunnen de paarden vrijwel altijd buiten zijn, ook in de winter, en is het niet noodzakelijk dat ze de weides gebruiken. In juni zijn bijna alle planten, grassen en kruiden volgroeid en bevatten betere voedingsstoffen voor (specifiek) paarden.
Voordeel van uitgestelde begrazing is ook dat insecten gebruik kunnen maken van de weide, en dat andere dieren er kunnen eten, schuilen en broeden in de tussentijd. Bovendien krijgen zaden zo de kans zich te verspreiden en verdicht de bodem niet. We starten altijd met een kwartiertje grazen. Dat bouw ik langzaam uit naar een paar uurtjes per dag. Niet langer, zodat de weides niet kaal afgegraasd worden en de bodem niet dichtgetrapt wordt.
Zo zijn de weides multifunctioneel: gezond voor de paarden en daarnaast ondersteunend voor de natuur!
35
Biodiversiteit
Ook het streven naar een grote biodiversiteit is onderdeel van verantwoord natuurbeheer. Zo vind je allerlei soorten planten en dieren op ons terrein, die allemaal een eigen rol vervullen binnen het systeem. Het is mooi om te zien dat dat ook inderdaad werkt en door de jaren heen steviger in elkaar gaat zitten.
Bovendien stimuleren we vogels om hier te broeden, door bijvoorbeeld veel nestkastjes te plaatsen en te zorgen voor plekken (zoals rommelhoeken) waar zij (en andere dieren, zoals egels en insecten) van nature voorkeur voor hebben. Dit draagt allemaal bij en hierin blijven we doorlopend zoeken naar nieuwe kennis en mogelijkheden.
Onderaan in de app vind je een lijst met vogels die we hier gespot hebben en/of die hier broeden. En herken je ook de grote verscheidenheid aan bomen op het terrein?
36
Zomertrack
Twee jaar geleden hebben we de paden uitgebreid door ook een pad door het weiland te maken, over de heuvel heen. Dit omdat we relatief kort gebruik maken van grasland, en tracks in die zin meer functie hebben. Ook biedt het meer variatie en uitnodiging om te bewegen.
Wat een andr voordeel is, is dat we de paarden op dit pad vaak al wat eerder kunnen laten grazen. Heel fijn voor Bowie, die deze diversiteit aan voedingsstoffen echt nodig blijkt te hebben (wanneer hij alleen hooi eet, krijgt hij sneller last van mestwater). Maar ook de andere twee paardjes doen het ontzettend goed op grassen en kruiden.
37
Heuvel
Afgegraven grond is gebruikt om deze heuvel aan te leggen. De paarden staan er graag op! En doordat er grasland op staat is er ook weer sprake van een stukje natuurlijke passieve fysio.
38
Keuze- en bewegingsvrijheid
Beweging is ontzettend belangrijk voor paarden, en eigenlijk voor alles wat leeft. Eén van de belangrijkste redenen om je paard zo veel mogelijk vrij te laten bewegen is vanwege de werking het lymfesysteem. Dit systeem heeft geen andere ‘aandrijving’ dan beweging van het lichaam. Zodra het paard langere tijd stilstaat, valt ook het lymfesysteem stil, met alle gevolgen van dien.
Paarden zijn bovendien bewegingsdieren die van nature het grootste deel van de dag besteden aan het zoeken van voedsel en het knabbelen aan allerlei soorten vegetatie (zo’n 17 uur per dag). Op die manier leggen ze soms grote afstanden af, tot wel 50 kilometer! Bij onze gedomesticeerde paarden functioneert het algehele systeem nog steeds het beste bij soortgelijke omstandigheden en voorwaarden: de blauwdruk van ons gedomesticeerde paard verschilt namelijk in die zin niet zo heel veel met die van haar voorouders.
Door gebruik te maken van een track-systeem, met verschillende voer- en drinkplekken en vormen van verrijking en beplanting, stimuleren we onze paarden om meer te bewegen en kunnen ze zelf kiezen wat op dat moment het beste bij ze past. Daarbij speelt ook de ordening binnen de kudde een rol: het ene paard stuurt het andere paard wel eens weg bij een voerplek, waardoor dat paard vervolgens op zoek gaat naar een nieuwe plek om te eten.
Bovendien geeft een dergelijke leefomgeving veel keuzevrijheid, wat hun innerlijke wijsheid, systeem en autonomie versterkt. Iets wat ik heel belangrijk vind!
39
Zielscirkel
Waar je nu staat zie je links en rechts het paardenpad welke door een deel van het bos loopt, speciaal voor de paarden. Dit pad loopt in een bocht terug naar de grote track rondom het weiland. Zo is er weer van alles te knabbelen, kunnen ze meer onderzoeken en bijvoorbeeld in de schaduw van de bomen staan.
In 2020 zijn we gestart met het aanleggen van de zielscirkel (deze cirkel ligt recht voor je) en het Paardenpad, wat er omheen loopt, door het (nieuwe stuk van het) bos. Eerst met prikpaaltjes en wit lint, in 2022 hebben we het uiteindelijk vast aangelegd met fruitpalen en bruin lint. Het pad zelf is ontstaan omdat we de paarden graag wat extra ruimte wilden geven, met meer prikkels en stimulatie. Doordat er allerlei begroeiing is, waar ze ook aan kunnen knabbelen, en niet alles ruimtelijk is, is dit pad echt een ontdekkingsplek geworden die best uitdagend is voor ze.
De Zielscirkel in het midden is bedoeld om yoga te doen, delen van lessen te geven en bijvoorbeeld te mediteren. Hoe gaaf is het dat de paarden er dan vlak bij kunnen zijn, zonder dat de veiligheid in het gedrang komt! Zo kunnen we rustig liggen of zitten, in het krachtveld van de paarden.
In dit nieuwe deel van het bos hebben we overigens allerlei nieuwe bomen en struiken geplant, met veel variatie. Laat het maar groot worden!
40
Natuurlijke beschutting
Door alle begroeiing zijn er veel punten waar de paarden natuurlijke beschutting kunnen vinden. Aan de noordzijde zijn we dit ook nog verder aan het verbeteren door wilgen- en elzenhaagjes te creëren. Ook de verschillende takkenmuurtjes helpen hierbij en het is mooi om te zien hoe de paarden dit zelf opzoeken, afhankelijk van de windrichting.
Toch willen we ook nog graag een schuilstal bouwen, omdat deze natuurlijke schuilplekken vooral zomers goed werken. Hierover vertelde ik al eerder (zie ook punt 17). Hopelijk kunnen we dat na de zomer realiseren, anders volgend jaar.
41
Hersenwerkbak
De hersenwerkbak is een vast item in onze paardentuin. Een groot succes, want ze maken er graag gebruik van. Ik blijf wel altijd in de buurt als er voertjes in gedaan zijn, om een oogje in het zeil te houden en/of om ze even een beetje te helpen wanneer nodig.
42
Paardenhaag
Omdat we toch vaak zuidenwind of zuidwestenwind hebben, en dat hier flink stevig kan zijn, hebben we op dit punt een haag in aanplant. Verschillende soorten, zoals zwarte bes, hondsroos, wilg, zwarte els en hazelaar staan er in, die hopelijk na een paar jaar een dichte haag gaan vormen en de wind meer gaan tegenhouden naar het verharde gedeelte toe.
Gespotte vogels
Lijst van gespotte vogels op ons terrein
Zowel Dick als ik zijn nogal vogelnerds ;-) We genieten er dan ook echt van om te kijken wat er allemaal voorbijkomt en broedt hier op het terrein!
Vogelsoorten met een sterretje erachter, daar weten we met zekerheid van dat ze hier broeden of gebroed hebben.
Buizerd*
Baardmannetje
Bergeend*
Boerenzwaluw*
Boomkruiper
Blauwe reiger
Boomvalk
Draaihals
Ekster
Fazant
Fitis
Grote gele kwikstaart
Gierzwaluw
Grauwe vliegenvanger*
Gekraagde roodstaart*
Grote bonte specht*
Groene specht
Glanskop
Gaai
Goudhaan
Groenling
Havik
Houtduif*
Holenduif*
Huiszwaluw
Houtsnip
Huismus*
IJsvogel
Kerkuil
Koolmees*
Kwikstaart
Kramsvogel
Kauw*
Kraai*
Koperwiek
Koekoek
Keep
Kneu
Lijster*
Meerkoet
Merel*
Pimpelmees*
Putter
Ransuil
Ringmus*
Raaf
Roodborst*
Sperwer
Steenuil
Spreeuw*
Staartmees
Torenvalk
Turkse tortel*
Tjiftjaf
Vink
Winterkoning*
Wilde eend*
Waterral
Waterhoen
Zanglijster
Zwarte specht
Zilverreiger
Zwaan
Zwartkop
