Een paardenbedrijf, maar dan anders… Dat was, is en blijft onze droom. Met veel oog voor biodiversiteit, duurzaam en natuurinclusief beheer en uiteraard: een zo gelukkig mogelijk leven voor onze dieren. Zodanig opgezet dat mijn werk als opleider en Coach Paard & Systeem PPeSM® hierin geïntegreerd wordt. En we dus niet alleen paardnatuurlijk leven, maar ook werken!

Bovendien voelden we de intense behoefte om met meer rust en balans te leven, in verbinding met de natuur en onze dieren. Daardoor biedt Paard & Tuin Harstahof niet alleen een gezonde en inspirerende leefomgeving voor onze paarden, maar is uiteindelijk een fijne en veilige plek voor alles wat leeft. Ook voor jou als bezoeker! Dit is overigens een voortdurend proces: we proberen zo vrij mogelijk en met een open hart mee te bewegen met wat er gebeurt en wat zich aandient.

Beweging is ontzettend belangrijk voor paarden, en eigenlijk voor alles wat leeft. Een van de belangrijkste redenen om je paard zo veel mogelijk vrij te laten bewegen is vanwege de werking het lymfesysteem. Dit systeem heeft geen andere ‘aandrijving’ dan beweging van het lichaam. Zodra het paard langere tijd stilstaat, valt ook het lymfesysteem stil, met alle gevolgen van dien. Paarden zijn bovendien bewegingsdieren die van nature het grootste deel van de dag besteden aan het zoeken van voedsel en het knabbelen aan allerlei soorten vegetatie (zo’n 17 uur per dag). Op die manier leggen ze soms grote afstanden af, tot wel 50 kilometer! Bij onze gedomesticeerde paarden functioneert het algehele systeem nog steeds het beste bij soortgelijke omstandigheden en voorwaarden: de blauwdruk van ons gedomesticeerde paard verschilt namelijk in die zin niet zo heel veel met die van haar voorouders.

Door gebruik te maken van een track-systeem, met verschillende voer- en drinkplekken en vormen van verrijking, stimuleren we onze paarden om meer te bewegen en kunnen ze zelf kiezen wat op dat moment het beste bij ze past. Bovendien geeft een dergelijke leefomgeving veel keuzevrijheid, wat hun innerlijke wijsheid en autonomie versterkt. Iets wat ik heel belangrijk vind! En op dit moment kunnen onze paarden zo’n 9 maanden per jaar vrij buiten leven, de overige tijd het grootste gedeelte van de dag. Doel is om dit nog verder uit te bouwen.

Tijdens sessies en training, kunnen mijn paarden sowieso vrij komen en gaan: elk paard kan zo zijn beweging en behoefte volgen en op zijn manier deelnemen (of niet) aan een sessie. Dit heeft absoluut positief effect op de verbinding die zowel ik als de cliënt met de paarden kan leggen. Ook ervaar ik het zo dat de zuiverheid en diepgang van de signalen die door de paarden worden gegeven tijdens een coachsessie authentieker zijn. Daardoor ben ik van mening dat hoe natuurlijker het paard kan leven, hoe natuurlijker (en dus accurater) hun reacties en gedrag. Ik ervaar persoonlijk dus veel minder vertroebeling door stress of (ander) ongemak sinds ik met hen werk zoals ik nu doe. Daarnaast kunnen de paarden op deze manier eventueel opgebouwde spanningen ook direct loslaten op een natuurlijke manier, in de kudde in een omgeving die bij ze past. Door met elkaar te spelen, wat te eten of door te bewegen.

De andere dieren willen we ook soortgelijke mogelijkheden bieden. De verschillende eenden die hier leven lopen 24/7 los op het erf (maar kunnen wel in het nachthok als ze dat willen) en de kippen en pauwen overdag ook. ‘s Avonds sluiten we de deuren van de ren om roofdieren buiten te houden. De (voormalig zwerf)katten hebben een fijne eigen plek in de stal van de boerderij waar ze vrij in en uit kunnen lopen en hun eten krijgen. En onze lieve honden hebben een veilig omheinde uitloop op het erf zodat ze vanuit huis ook gewoon naar buiten kunnen gaan.

Een paard is een kuddedier met een heel fijngevoelig en complex sociaal systeem. Binnen een kudde leven paarden samen en bouwen op elkaar als het gaat om veiligheid, geborgenheid en overleven. Daardoor zorgt alleen zijn ervoor dat een paard zich in de basis onveilig voelt, en daarmee gaat altijd stress gepaard (in welke mate dan ook). Dat kan weer de oorzaak zijn van fysieke en/of emotionele problemen/gedragsproblemen.

Daarom leven onze paarden in een kudde van drie in de leefomgeving en houden we rekening met deze behoefte tijdens alle activiteiten: de dieren kunnen elkaar altijd zien of elkaars gezelschap opzoeken. We pakken dit dus in volledige vrijheid op, ze kunnen komen en gaan zoals het voor hun goed voelt. Daardoor is de belasting van dit werk voor Diaz, Bowie en Jarno minimaal: de mogelijkheid tot natuurlijk gedrag maakt dat eventuele opgepikte spanning direct op een natuurlijke manier weer losgelaten kan worden. Ook tijdens andere activiteiten houden we rekening met dit principe (een stukje wandelen is voor ons gezellig, voor het paard hartstikke spannend omdat hij gescheiden wordt van z’n kudde). En zoals genoemd speelt de groep ook een belangrijke rol bij het stimuleren van beweging.

Voor mensen is het van net zo groot belang een juiste plek te vinden binnen het grotere geheel, en in verbinding en veiligheid te kunnen leven. Daarom raakt het ervaren van deze dynamiek bij de paarden vaak een gevoelige innerlijke snaar: (tijdelijk) deel uitmaken van een dergelijk goed functionerend systeem werkt helend en verhelderend.

De andere dieren leven ook graag samen en voelen de behoefte deel uit te maken van iets groters, met een eigen functie en rol. We proberen daar zo optimaal mogelijk aan tegemoet te komen. Het concept ‘samen leven’ en verbinding komt bovendien terug in mijn systemisch-holistische levensvisie.

De track zorgt er voor, naast het stimuleren van beweging, dat de bodem van het weiland niet overbelast wordt. Door gebruik te maken van deze paden en dit te combineren met uitgestelde begrazing/weidegang (die pas medio juni plaatsvindt, als de gewassen volledig uitgegroeid zijn) kan de bovenlaag (aerobe laag) van de weide herstellen, aangroeien, en krijgen meerdere soorten begroeiing een kans om te gaan wortelen. Zo wordt de bodem over-all steeds gezonder en krijgt het land de rust die het nodig heeft. Ongewenste soorten zullen langzamerhand verdwijnen en gewenste soorten verschijnen. Ook zaaien we het land door op kale plekken en met specifieke gewassen.

We maken geen gebruik van gif of kunstmest: mest en stalbodemmateriaal wordt 2x per jaar uitgereden over ons land en dat vullen we bijvoorbeeld aan met mineralen zoals lavagruis. Deze aanpak is uiteraard een meerjarenplan, het duurt enkele jaren voordat het weiland zal zijn zoals wij dat graag willen.

Op de rest van het erf proberen we ook natuurlijke oplossingen te vinden om een natuurlijk verloop en natuurlijke balans te stimuleren. Zoals de loopeenden en kippen die ‘ongedierte’ en ‘onkruiden’ eten en katten en kerkuilen die helpen met het in stand houden van de muizen- en rattenpopulatie. Natuurlijk evenwicht is uiteraard lastig te bereiken wanneer de mens ergens leeft, maar we proberen dit wel zo dicht mogelijk te benaderen door minder vaak in te grijpen en duurzamere en milieu- en diervriendelijker manieren in te zetten.

We hebben sowieso veel aandacht voor voeding bij alle dieren, ons motto is dat je zo veel mogelijk van binnenuit moet werken en voeding hangt daar natuurlijk mee samen.

Wanneer de paarden in juni een uurtje per dag op de weide mogen, is de vegetatie volgroeid. Het heeft dan veel betere voedingswaarde en is geschikter voor het spijsverteringssysteem van paarden (mede vanwege het suikergehalte, wat tijdens de groei hoog is). Het maag-darmkanaal is bovendien ingesteld om de hele dag door kleine beetjes voedsel te verwerken, op een voedingsstroom die dag en nacht doorgaat. Dat is de reden dat wij onze paarden gedurende de hele dag (gevarieerd) ruwvoer aanbieden. Hierdoor voorkomen we niet alleen maagproblemen bij de paarden, maar bovendien zorgt de kauwbeweging en het zoeken naar voedsel voor natuurlijke stressreductie bij het dier.

Het rantsoen ruwvoer voor de paarden bestaat bij ons uit verschillende soorten hooi, maar ook takken, gras, zaden, bladeren en kruiden (deels door ons aangeboden, deels te vinden in de leefomgeving). Daarnaast varieer ik bijvoorbeeld met rozenbottels, pompoenpitten, brandnetelzaden en gedroogde takken, die ik zelf oogst en droog (voordeel daarvan is dat je ook in de winter gezonde snacks kunt aanbieden).

Bovendien hebben we een mineralenbuffet aangelegd in de leefomgeving, losse bakken die we makkelijk kunnen vullen en schoonmaken. Hierin bieden we steeds weer andere ingrediënten aan, zoals bijvoorbeeld Keltisch zeezout, veendrenk, appelazijn. Maar ook likstenen en verschillende soorten paardenthee. Mooie van de paardenthee is dat je mee kunt bewegen met de natuur: je plukt die bladeren of bloesem die op dat moment voorradig zijn. En omdat de paarden zelf kunnen kiezen zorg je voor een heel fijne aanvulling in rantsoen. Op ons YouTube kanaal zie je er een voorbeeld van.

Het grootste gedeelte van de dag leven onze paarden hier vrij en zijn ze samen met kuddegenoten en alle andere dieren. Hoe mooi is het dan om hun leefomgeving inspirerend te maken en op zoek te gaan naar manieren waarop de dieren zelf hun lichaam en geest trainen, en sterker en gezonder worden? Om die reden passen we diverse vormen van verrijking toe, waaronder passieve fysio, zodat niet alleen de gymnastische spieren worden getraind (die vooral aan de buitenkant zitten), maar ook de cybernetic muscles (die meer binnenin, dicht bij de wervelkolom zitten). Bovendien worden de paarden zo uitgenodigd om meer te bewegen, hun reukvermogen (weer) te (leren) gebruiken en op onderzoek te gaan, wat een heel positieve uitwerking heeft op de hormonale huishouding en het zenuwstelsel.

Daarnaast vind ik zintuiglijke verrijking erg belangrijk en ook dat bied ik aan in verschillende vormen. Bijvoorbeeld door een tijdelijke enriched environment te bouwen, speurwerk te doen, te werken met essentiële olie, voedsel te verstoppen of hersenwerk te doen.

Van oorsprong zijn paarden niet alleen grazers, maar ook browsers. Browsen houdt in dat paarden op andere hoogtes en vanuit andere standen eten. Bijvoorbeeld op borsthoogte de toppen van het gras, op oorhoogte bladeren uit een boom of bijvoorbeeld op een helling staan terwijl ze eten. De verdeling hierin is ongeveer 80% grazen tegenover 20% browsen tijdens het voedselzoeken. Bij browsen gebruiken ze weer heel andere spieren dan wanneer ze van de grond eten en wordt een andere balans gevraagd. Daarnaast moeten ze hun zintuigen inzetten om het voedsel te vinden. En je kunt je waarschijnlijk ook wel voorstellen dat de bodem in het wild niet mooi glad en effen is en dat paarden soms moeten zoeken naar manieren waarop ze bij het voedsel kunnen komen, wat eenzelfde effect heeft.

Dat alles bootsen we na in hun leefomgeving en is terug te vinden in zowel natuurlijke als aangelegde elementen. We hebben bijvoorbeeld allerlei bomen en struiken in de leefomgeving geïntegreerd, waar van gegeten kan worden (zowel hoog als laag als ver weg). We bieden ook voedsel op verschillende hoogtes aan (dat doen we ook in de stallen als ze in de winter wel een keertje binnen staan). Daarnaast zitten er glooiingen in ons land en hebben we objecten aangebracht die bijvoorbeeld de proprioceptie trainen en om inventiviteit vragen. Het is leuk om hier mee bezig te zijn, en regelmatig nieuwe elementen en uitdagingen te bedenken. Ook voor de andere dieren die hier leven passen we verschillende vormen van verrijking toe.

Zoals ik eerder al benoemde: waar mensen zijn is ecologisch evenwicht lastig te bereiken. Maar we kunnen wel bétere keuzes maken en nuttige stappen zetten op weg naar een gezonde balans en duurzaam beheer. Bijvoorbeeld door minder snel in te grijpen, alternatieven te zoeken voor gifgebruik, wat vaker geduld te hebben en ervoor te zorgen dat we meer meebewegen, in plaats van alles willen regisseren.

Ook het streven naar een brede biodiversiteit is hier onderdeel van. Zo vind je allerlei soorten planten en dieren op ons terrein, die allemaal een eigen rol vervullen binnen het systeem. En stimuleren we vogels om hier te broeden, door bijvoorbeeld veel nestkastjes te plaatsen en te zorgen voor plekken waar zij (en andere dieren, zoals egels en insecten) van nature voorkeur voor hebben. Dit draagt allemaal bij en hierin blijven we doorlopend zoeken naar nieuwe kennis en mogelijkheden.

Iedereen hoort er bij, zeker vanuit systemisch en holistisch perspectief. We leven hier tegenwoordig dan ook samen met een een groot aantal dieren: honden, katten, paarden, kippen, eenden en een pauw. Een aantal van hen hebben niet zo’n fijn leven gehad voordat ze bij ons kwamen en wij bieden ze hier de mogelijkheid om veiligheid en verbinding te ervaren een eigen plek te vinden binnen het grotere geheel. Dat doen we met ontzettend veel liefde, plezier en dankbaarheid. Als je op ons terrein rondloopt, is de kans bovendien groot dat je allerlei andere (wilde) dieren, insecten en vogels tegenkomt.

Zo zijn Diaz, Jarno en Bowie bijvoorbeeld paarden die binnen de traditionele paardenwereld niet meer konden ‘functioneren’ zoals dat voor hen was bedacht. Paarden hebben mij zo veel gegeven in mijn leven en ik wil op deze manier wat teruggeven aan hen.

Elk leven doet er dus toe voor ons. En hoort volgens ons met vriendelijkheid, zachtheid en respect te worden behandeld. Ook een dier heeft een eigen persoonlijkheid en ervaart emoties. Met de paarden werk ik daarom altijd vanuit gevoel, empathie en verbinding, met zo veel mogelijk keuzevrijheid. Dat betekent bijvoorbeeld dat je dieren ruimte geeft wanneer ze dat nodig hebben, dat ze een eigen mening mogen hebben of een slechte dag. Waar je dan mee te maken krijgt, is dat je je eigen ingesleten overtuigingen los mag gaan laten. Dat vereist een open mind en flexibele instelling, én de bereidheid te blijven leren.

Als je op ons terrein rondloopt, is de kans bovendien groot dat je allerlei andere (wilde) dieren, insecten en vogels tegenkomt, die de Paardentuin ook als hun veilige haven beschouwen.

We zijn heel dankbaar dat we deze mogelijkheid nu hebben en dragen graag bij aan herstel en bewustwording omtrent dit thema!

Vanuit het oogpunt van duurzaamheid krijgen ook materialen bij ons een tweede leven en zetten we zo veel mogelijk gebruikte materialen om onze plannen te realiseren waar dat mogelijk is. Daarnaast zijn we altijd bezig met het steeds verder verduurzamen van onze guesthouse en boerderij.

Natuurlijk laten we anderen graag meegenieten: niet alleen door een fijne plek te bieden waar je er mag zijn zoals je bent, maar hopelijk ook door je te inspireren. De kudde draagt! We nodigen je dan ook uit om op jouw unieke wijze deel uit te maken van Paard & Tuin Harstahof en te ervaren wat deze mooie plek te bieden heeft. Bekijk onze agenda om te ontdekken wat we allemaal organiseren, neem een kijkje op de website van Parzival Paard & Coaching, of bezoek onze Paardenkracht Campus.

Op welke manier dan ook: je bent van harte welkom!

Wil je meer weten over onze activiteiten en de mogelijkheden die we bieden? Schrijf je dan hieronder in voor de nieuwsbrief of volg ons via Facebook en Instagram!